در وانواتو که کشوری جزیره‌ای و کوچک در جنوب اقیانوس آرام است، ۲۰ درصد از کودکان واکسن‌های خود را دریافت نمی‌کنند؛ زیرا دسترسی به روستاهای این منطقه دشوار است. در روستای خلیج کوک در ناحیه دورافتاده‌ای از جزیره‌ی آرومانگو در کشور وانواتو، جولی نووای یک ماهه واکسن هپاتیت و سل را که توسط یک هواپیمای بدون سرنشین ارسال شده بود، دریافت کرد. شاید این واکسن، اولین واکسنی نباشد که به این شیوه تحویل داده می‌شود؛ اما در کشور وانواتو این نخستین بار است. وانواتو اولین کشوری است که قصد دارد برنامه‌ی واکسیناسیون کودکان خود را رسما با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین اجرا کند. مادر جولی نووای به نماینده‌ی یونیسف گفت:

من بسیار خوشحالم که هواپیماهای بدون سرنشین این واکسن‌ها را به روستا آوردند؛ وگرنه من مجبور بودم برای گرفتن واکسن‌ها ساعت‌ها راه بروم. این جا تنها ۱۵ دقیقه با خانه‌ی من فاصله دارد.

کشور وانواتو مجمع‌الجزایری متشکل از ۸۳ جزیره‌ی آتشفشانی است. دسترسی به بسیاری از روستاها تنها ازطریق قایق و آن هم به‌دشواری امکان‌پذیر است. برخی از روستاها نیز در نقاط مرتفع کوهستانی واقع شده‌اند که در هنگام بارش زمین آنجا باتلاقی شده و دسترسی به محل را با مشکل رو‌به‌رو می‌کند. همچنین بسیاری از واکسن‌ها را باید در یخچال نگه‌داری کرد و اکثر روستاهای این منطقه برق ندارند. طبق گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد، در حدود ۲۰ درصد از ۳۵ هزار کودک زیر پنج سال وانواتو، واکسن‌های خود را به‌طور کامل دریافت نمی‌کنند.

این کشور با حمایت یونیسف، دولت استرالیا و صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا از روز دوشنبه (۱۷ دسامبر ۲۰۱۸) اجرای برنامه‌ی هواپیماهای بدون سرنشین خود را آغاز کرد. در ابتدا سه جزیره به این منظور در نظر گرفته شده؛ ولی ممکن است در ادامه دیگر جزایر نیز وارد برنامه شوند.

جوزف هینگ و ربکا اولول در حال نشان دادن یک هواپیمای بدون سرنشین به کودکان. این هواپیما برای تحویل واکسن به مناطق دورافتاده استفاده خواهد شد

بااین‌حال این فعالیت‌ها در آینده ممکن است موجب بروز آشفتگی‌های غیرمعمولی شوند؛ کشور وانواتو یکی از مناطقی است که هنوز هم آیین بارپرستی در آن مرسوم است و هواپیماهای بدون سرنشین با اعتقاد بنیادی آن‌ها مطابقت دارند: کسانی که ایمان آورده‌اند، هدایای ارزشمندی از آسمان دریافت خواهند کرد! یک نماینده‌ی یونیسف می‌گوید:

این چیزی است که باید به‌دقت با آن برخورد شود.

برخلاف هواپیماهای بدون سرنشین نظامی که در ارتفاعات بالا پرواز می‌کنند، هواپیماهای بدون سرنشین تجاری باید نزدیک سطح زمین پرواز کرده و از بین درختان بگذرند و حتی با بارهایی نظیر نمونه‌های خون بازگردند. با پیشرفت در تکنولوژی هواپیماهای بدون سرنشین، ظرفیت استفاده از آن‌ها در زمینه‌ی سلامت جهانی نیز به‌شدت افزایش یافته و بسیاری از کشورها و گروه‌های خیریه آن‌ها را برای رسیدن به اهداف خود در نظر می‌گیرند.

اعضای گروه در حال نشان دادن چگونگی بارکردن واکسن‌ها برای یک پرواز آزمایشی یکی از هواپیماهای بدون سرنشین در وانواتو

از سال ۲۰۱۶، زیپلاین یک شرکت کالیفرنیایی بیش از ۸۰۰۰ پرواز را برفراز رواندا به‌منظور تحویل خون برای انتقال خون هدایت کرده است. هواپیماها توسط پرتاپگرهایی روانه‌ی پرواز می‌شوند و در مقصدهای خود فرود نمی‌آیند بلکه از ارتفاع کم بار خود را توسط چترهای نجات کاغذی به زمین می‌فرستند.

زیپلاین قصد دارد به‌زودی تحویل واکسن‌ها از این طریق را در رواندا آغاز کند و در ادامه، این کار را در کشور غنا نیز انجام دهد. واکسن‌های اضطراری هاری برای کودکانی که توسط سگ‌ها گاز گرفته شده‌اند، اولویت اول آن‌ها خواهد بود. از سال گذشته، یونیسف یک کریدور هوایی آزمایشی را برای ارسال هواپیماهای بدون سرنشین به مالاوی برای تحویل کمک‌های بشردوستانه از جمله واکسن‌ها اداره کرده است.

اما مورد اخیر، اولین قرارداد تجاری برای تحویل واکسن‌های معمولی کودکان است. یونیسف می‌گوید به استارتاپ استرالیایی اسووپ آئرو، تنها برای محموله‌هایی که سالم تحویل دهد، پول داده می‌شود. اسووپ این قرارداد را بعد از اثبات اینکه هواپیماهای بدون سرنشین او قادرند تا ۴۸ کیلومتر روی جزایر و خشکی‌ها پرواز کنند، برنده شد. این هواپیماها می‌توانند حدود ۲/۲ کیلوگرم محموله‌ی حاوی واکسن، بسته‌های یخ و یک نمایشگر دما برای اثبات اینکه دمای داروها طی پرواز سرد مانده است، حمل کنند.

در روز دوشنبه، به‌محض اینکه هواپیمای بدون سرنشین پس از یک پرواز ۲۵ دقیقه‌ای به روستا رسید، اهالی روستا یک رقص خوشامدگویی در اطراف آن برگزار کردند. شلدون یتنماینده‌ی یونیسف در جزایر اقیانوس آرام گفت:

کشور وانواتو محیط کاملا مناسبی برای این کار است. جمعیت آن کم و پراکنده است؛ دولت آن علاقمند است و مشکلاتی مانند شلوغی آسمان که در کشور بزرگ‌تری مانند اندونزی دیده می‌شود، وجود ندارد. بااین‌حال ما نمی‌خواهیم وعده‌ی بی‌جا بدهیم، ما قصد داریم این کار را به‌آرامی شروع کنیم.

میریام نامپیل پرستار ۵۵ ساله که این واکسن‌ها را تهیه کرد، در ناروین پورت یک شهر ساحلی زندگی می‌کند. کلینیک او دارای یخچال‌هایی است که با انرژی خورشیدی کار می‌کنند. او گفت:

این هواپیماها زندگی مرا تغییر خواهند داد. به‌طور معمول من باید حدود دو ساعت برای رسیدن به هر مقصدی راه می‌رفتم و بار واکسن‌ها نیز سنگین هستند. هزینه‌ی سفر با استفاده از قایق حدود ۷۰ دلار است که بیش از توان مالی وزارت بهداشت است و تنها در روزهای آرام، امن است.

این هواپیماهای بدون سرنشین سفید‌، با گستره‌ی بال‌هایی که به‌حدود ۲/۵ متر می‌رسد، شبیه مرغابی هستند. منتها حرکت آرام مرغابی را نداشته و شبح‌وار و آشفته پرواز می‌کنند. اریک پک خلبان سابق نیروی هوایی استرالیا که یکی از بنیان‌گذاران اسووپ است، می‌گوید:

این هواپیما می‌تواند در مناطق گرمسیری تا ارتفاع ۱۵۲ متری پرواز کند و نیز قادر است باران و بادهای دارای سرعت ۴۸ کیلومتر بر ساعت را تحمل کند.

آقای پک می‌گوید به‌زودی این هواپیماها سفرهای ۱۲۹ کیلومتر را انجام خواهند داد و چون با شبکه‌ی جهانی ماهواره‌ای ارتباط برقرار می‌کنند، می‌توانند از هرجای دیگری در جهان هدایت شوند و حتی اگر شبکه‌های محلی مختل شوند؛ چیزی که به کرات اتفاق می‌افتد، این‌ها می‌توانندپرواز کنند.

دکتر گوستیانا در حال نشان دادن دگمه‌ی برگشت به مبدا هواپیما که هواپیما را به‌جایی که از آن فرستاده شده است، باز می‌گرداند

آقای پک افزود:

اسووپ خلبان‌های محلی را آموزش خواهد داد و به وزارت بهداشت کمک خواهد کرد که هواپیماهای بدون سرنشین خود را تولید کند.

برای معرفی هواپیماهای بدون سرنشین وانواتو، پرستاران روستاییان و مقامات هواپیمایی را برای دیدن پرواز آزمایشی دعوت می‌کنند.

آقای یت گفت:

لازم است که ما به مردم یاد بدهیم که از جسمی که وزوز کنان در ارتفاع نزدیک آن‌ها در حال پرواز است، نترسند و نیز مطمئن شویم که برخی از کودکان با استفاده از سنگ‌انداز، سنگی به‌سوی آن‌ها پرتاب نکنند. هواپیماهای اسووپ نسبتا مقاوم هستند. در استرالیا احتمال برخورد پرنده‌های بزرگ با آن‌ها وجود دارد؛ اما در کشور وانواتو چنین پرندگانی وجود ندارد.

یکی دیگر از موضوعاتی که نیاز به برخورد آرام دارد، این است که: مردم وانواتو هنوز به جنبش جان فروم اعتقاد دارند؛ یکی از بارپرستی‌های جنوب اقیانوس آرام که طرفداران آن برای رسیدن محموله‌های ارزشمند از آسمان، دعا می‌کنند. قدمت این فرقه‌ها به بیش از صد سال می‌رسد اما پس از جنگ جهانی به اوج خود رسیدند.

ساکنان جزیره که اجدادشان توسط سفیدپوستان برای کار کردن در مزارع استرالیا و فیجی ربوده شده بودند، پرندگان نقره‌ای را می‌دیدند که بار عظیمی از مواد مختلف شامل غذا، دارو، ابزار و سلاح با خود داشتند و گاهی نیز چیزهایی به آن‌ها می‌رسید. در این زمان این افسانه رواج پیدا کرد که این محموله‌ها هدایای از جانب اجداد گم‌شده‌ی آن‌ها هستند که خارجی‌ها آن‌ها را به‌سرقت می‌برند.

پس از پایان جنگ جهانی، این فرقه‌ها برای فریب دادن پرنده‌ها برای بازگشت، فرودگاه‌ها یا هواپیماهای مدل می‌ساختند. جان فروم کسی بود که در اذهان مردم با علامتی شبیه صلیب نقش ناجی آن‌ها را داشت. در جزیره‌ی تانا جنبش فروم چنان قدرتمند بود که یک حزب سیاسی را بنیان‌گذاری کرد. در جریان جنبش مستقل دهه‌ی ۱۹۷۰ این جنبش دربرابر ایجاد دولت ملی مقاومت کرد و به‌دنبال بازگشت به رسومات سنتی ملانزی بود.

وزارت بهداشت قصد دارد که درنهایت بتواند این هواپیماها را به جزیره‌ی تانا نیز ارسال کند. این کار ممکن است موجب ایجاد واکنش‌های غیرقابل پیش‌بینی در این منطقه شود. آقای یت گفت:

ما با احتیاط و به آرامی تکنولوژی را به مردم معرفی می‌کنیم و واکنش‌ آن‌ها را بررسی می‌کنیم. اما افرادی که باید این کار را انجام دهند، رهبران محلی هستند نه آمریکایی‌ها. هدف ما دست گذاشتن روی سیستم اعتقادی منطقه نیست بلکه فقط می‌خواهیم مطمئن شویم که کودکان منطقه دربرابر بیماری‌ها ایمن می‌شوند.